50 năm sau Sổ tay viết lại

(kỳ 4)

 

Mùa Chịu Nạn, Mùa Giải Phóng

 

Đinh Từ Thức

 

 

I. Chuyện xưa

 

 

 

Điều thú vị nhất của nghề làm báo là luôn có sự mới lạ. Ngày nào cũng có chuyện mới, không nhàm chán, nhưng đôi khi cũng kẹt, v́ bí đề tài. Người viết, người vẽ, mỗi khi băn khoăn t́m đề tài, cách tiện nhất là hỏi đồng nghiệp.

 

Ngày 26 tháng 3, 1975, hoạ sĩ Ngọc Dũng (Nguyễn Ngọc Dũng: 1931-2000), người dùng bút hiệu TUƯT, kư trên các biếm họa hàng ngày trên trang 3 Chính Luận, gặp người viết tại toà soạn, hỏi: Bí quá ông ơi, vẽ cái ǵ bây giờ?

 

Sắp đến Lễ Phục Sinh, lại gặp lúc t́nh h́nh đất nước quá bi đát, nhất là sau những trận mưa pháo tàn sát dân quân di tản từ Pleiku-Kontum mới xảy ra trên đường số 7, được mô tả tỉ mỉ qua những bài Nguyễn Tú gửi về, tôi trả lời: Ông theo đạo Phật, nhưng chắc cũng biết Tượng Chịu Nạn của Công Giáo, Chúa bị đóng đinh trên Thập Giá như thế nào. Ông có thể vẽ cảnh này, nhưng trên Thập Giá, thay v́ Chúa, là Việt Nam bị đóng đinh.

 

Tôi c̣n góp một số chi tiết: Phía Bắc VN, giáp giới với Tàu, giống h́nh nón, có thể vẽ thành cái nón cho người dân Việt khốn khổ đội. Thân h́nh người bị đóng đinh oằn đi v́ đau đớn, là bản đồ VN. Phía dưới, “ṿng số 3” gồm cái rún là Sài G̣n, và đồng bằng Sông Cửu Long. Thêm tay chân chỉ c̣n da bọc xương, là có một cảnh “Việt Chịu Nạn” hoàn hảo.

 

Qua h́nh ảnh quen thuộc về cuộc khổ nạn của Chúa, Giáo Dân c̣n thấy mấy tên lính, một tên cầm giáo, đứng dưới chân Thập Giá, ngửa mặt nh́n lên. Theo dơi khi nào nạn nhân thực sự qua đời. Nhóm này thường được gọi chung là “quân dữ”.

 

Tôi đề nghị với Ngọc Dũng, đám “quân dữ” này, ông chỉ cần vẽ ba tên: Một tên, mặc quần áo cao bồi, đeo súng ngắn; ông biết là ai rồi. Hai tên kia, mập, y phục và dáng vẻ lănh tụ; ông cũng biết họ là ai rồi. Thế là đủ.

 

Đă có đề tài, Ngọc Dũng vui vẻ chào, vội ra về, để vẽ.

 

Đêm hôm đó, ba người của Chính Luận bị bắt, trong đó có tôi.

 

 

Trên báo Chính Luận, số đề ngày 28-3-75, phát hành chiều 27-3, mẩu tin một cột bên cạnh tên báo, viết:

Đêm qua nhà chức trách Bắt giữ 3 kư giả NHẬT BÁO CHÍNH LUẬN

 

SAIGON. 27-3,- Đêm qua, nhà chức trách đă bắt giữ ba kư giả hiện đang cộng tác với nhật báo Chính Luận. Ba kư giả đó là các ông Đậu phi Lục, Nguyễn hữu Dương và Đinh từ Thức.

 

Gia đ́nh ba kư giả trên đă cho biết việc bắt giữ xảy ra vào khoảng 1 giờ đêm sau khi xét nhà lâu khoảng 1 tiếng đồng hồ. Cũng theo tin trên, biên bản xét nhà ghi nhận không thấy có tang chứng ǵ về t́nh trạng bất hợp pháp của các người bị bắt.

 

Chúng tôi đă không bị bắt v́ hí hoạ của TUƯT, mà là nạn nhân của “chiến dịch Trường Giang”, một cuộc tảo thanh loại trừ “âm mưu đảo chính”. Một “âm mưu” tưởng tượng của vị tổng thống cực kỳ lo sợ đảo chính, sau khi chính ông đă tham dự và chứng kiến hậu quả cuộc đảo chính đẫm máu 1963 (Tôi đă viết về điều này trong loạt bài “Từ trại giam đến trại Guam” vào tháng 2, 2015).

 

Cũng trên trang 3 cùng số báo này, có đăng biếm họa“Việt Chịu Nạn” của TUƯT.

Tất nhiên, tôi đă không được nh́n thấy bức biếm họa trên đây cho đến mấy chục năm sau, khi t́m lại được Chính Luận trong kho sách của Quán Ven Đường, khi cả Ngọc Dũng và những người bị bắt với tôi đều không c̣n nữa. Nửa thế kỷ sau, nh́n h́nh vẽ cũ, không phải chỉ nhớ đến những người bạn ở Chính Luận đă ra đi, mà nhớ đến cả một “Mùa Chịu Nạn” của hàng trăm ngàn người Việt đă tức tưởi ra đi. Ra đi trên núi rừng Trường Sơn; với niềm tin bị nhồi sọ là “giải phóng Miền Nam”, ra đi trên “Đường Máu số 7”; để khỏi bị “giải phóng”, và ra đi trên Biển Đông; liều chết để t́m lẽ sống. Buồn khôn tả!

 

Chúa chịu nạn, sau ba ngày, sống lại.

 

Việt chịu nạn, sau 50 năm, bao giờ thoát nạn?

 

*  *  *


II. Chuyện nay

 

Phần trên là chuyện cũ ở VN.

 

Phần này là chuyện hiện tại.

 

Trước hết, mời quư bạn đọc coi một biếm hoạ, do Trí tuệ Nhân tạo (Artificial Intelligence = AI) vẽ, theo lời yêu cầu của người viết, mô tả hoàn cảnh nước Mỹ vào thời gian trước cuộc bầu cử năm ngoái.

 


 Biếm họa “Uncle Sam vấp ngă” được AI vẽ theo lời chỉ dẫn của tác giả

 

Cuối loạt bài về cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 năm 2024, người viết đă đề cập tới h́nh ảnh nước Mỹ như một người khổng lồ nặng 250 kí lô, bị vấp ngă. Vấp ngă là chuyện thường xảy ra trong cuộc sống mọi người. Với bọn trẻ, mỗi khi ngă, có thể bật dậy ngay, phủi bụi trên quần áo, rồi tiếp tục cuộc chơi. Nhưng với người già, hoặc thân thể quá đồ sộ, chẳng may bị ngă, thường không tự ḿnh dậy được, cần phải có nhiều người hợp sức vực dậy. Nếu không được cứu cấp kịp thời, có thể nguy tới tính mạng.

 

Những nền dân chủ non trẻ, như Đại Hàn, có sức phục hồi vô cùng mau lẹ. Mỗi khi bị vấp ngă, có thể bật dậy ngay. Thí dụ gần nhất, mới tháng 12 vừa qua, Tổng Thống Đại Hàn Yoon Suk Yeol, cảm thấy bị bó tay, khó làm việc, v́ đảng cầm quyền của ông thuộc phe thiểu số tại Quốc Hội. Chả hiểu nghe ai xúi dại, vào hồi 10 giờ đêm tối Thứ Ba, mùng 3 tháng 12, 2024, giống một cuộc đảo chánh qua làn sóng điện, Tổng Thống Yoon đă truyền đi một thông điệp làm sửng sốt mọi người. Mở đầu, ông tấn công đảng đối lập về đủ thứ tội, như tham những, bất tài, và quan trọng nhất, là đă ngăn cản, làm tŕ trệ những kế hoạch an dân giúp nước của ông. Cho nên, ông phải công bố t́nh trạng Thiết Quân Luật, để khai thông những bế tắc, hầu có thể đem lại hạnh phúc và thịnh vượng cho dân, cho nước. Tiếp theo, để thực hiện Lệnh Thiết Quân Luật, là lệnh đặt sinh hoạt truyền thông dưới sự kiểm soát của quận đội. Cấm tụ họp, cấm biểu t́nh… Cả Quốc Hội cũng bị bao vây.

 

Bất chấp giữa đêm Đông giá lạnh, dân chúng đă truyền tin dữ cho nhau, ùn ùn kéo tới Quốc Hội. Nhiều dân biểu vượt ṿng vây, trèo tường vào pḥng họp. Sau nửa đêm, đă có đủ túc số, mở phiên họp bất thường, và đến 1 giờ 02 sáng mùng 4, Quốc Hội đă biểu quyết chặn Lệnh Thiết Quân Luật của Tổng Thống. Đến 4 giờ sáng, Tổng Thống phải tuyên bố rút lại Lệnh này. Cuộc xáo trộn chỉ tồn tại trong 6 giờ.

 

Nhưng không phải thế là xong; kẻ làm ẩu phải chịu hậu quả. Năm ngày sau, 7-12, 24, Tổng Thống Yoon Suk Yeol đă bị Quốc Hội đàn hạch (impeached), với hàng chục Dân Biểu thuộc đảng của tổng thống đă bỏ phiếu cùng phe đối lập. Sau đó ít ngày, ông đă bị bắt, rồi được tại ngoại. Vào ngày Thứ Sáu, 4 tháng 4, 2025, toàn thể Tối Cao Pháp Viện đă ra phán quyết chót: Truất quyền của Tổng Thống. Sẽ bầu tổng thống mới trong 60 ngày. Cậu bé Dân Chủ Đại Hàn đă giải quyết một chuyện quan trong như vậy, chỉ trong đúng bốn tháng.

 

Trong khi một nền dân chủ già nua và nặng nề như Hoa Kỳ, cũng đă bị vấp ngă, và mất bốn năm, vẫn không ngồi dậy được.

 

Qua bầu cử tổng thống tháng 11 năm 2020, Joe Biden đă thắng cử rơ ràng, bằng cả phiếu cử tri đoàn: 306 trên 232, và phiếu đại chúng: 81 triệu 283 ngàn 501 phiếu, so với 74.223.975 phiếu của người về nh́. Cuộc bầu cử đă diễn ra khi ông Trump là Tổng Thống, có nghĩa là khó có âm mưu gian lận nào có thể qua mặt được hệ thống kiểm soát của chính quyền đương nhiệm. Nhưng người thất cử đă nhất định không chịu thua, lớn tiếng tố cáo rằng phần thắng đáng lẽ thuộc về ḿnh, đă bị đối phương ăn cắp, mặc dù không nêu được bằng chứng gian lận nào. Cuối cùng, ông đă hô hào một cuộc biểu t́nh lớn, mang danh “chặn ăn cắp – stop the steal”, đưa đến bạo động tại Quốc Hội vào ngày 6 tháng 1, 2021, nhằm mục đích ngăn chặn thủ tục chính thức chấp nhận kết quả bầu cử. Có xung đột với nhân viên công lực, có người chết, và hư hại tài sản. So với vụ ban hành Lệnh Thiết Quân Luật tại Đại Hàn ngày 3-12-2024, vụ 6-1-2021 trầm trọng hơn nhiều. Nhưng trong bốn năm, chính quyền Biden kế nhiệm vẫn không giải quyết dứt khoát được vụ này. Hệ quả là, trớ trêu thay, kẻ phá luật lệ đă có thể tiếp tục cuộc chơi, trở lại nắm guồng máy… thi hành luật!. Đó là h́nh ảnh người khổng lồ ngă, mà không dậy được.

 

Sau bầu cử, vào cuối tháng 1-2025, Chú Sam giống người bị đột quỵ, chỉ có nửa người c̣n cử động được, nửa kia bất động. Đặc biệt, Chú trong t́nh trạng khoả thân, phơi bầy trước mắt mọi người đầy đủ các chi tiết vốn được che đậy trên thân thể ḿnh.

 

Trước kia, Bạch Ốc, nhất là Pḥng Bầu Dục, nơi làm việc của tổng thống, được coi là chốn thâm cung bí sử. Hiếm người biết rơ mọi sự diễn ra ở đó, ngoài những tấm h́nh đă được chọn lựa kỹ, hay bản thông cáo báo chí được chính thức công bố. Tổng Thống Roosevelt từng bị tê liệt, mà trong hàng chục năm, chẳng mấy người dân biết ông phải ngồi xe lăn. Ngay cả Đệ Nhất Phu Nhân Hillary, cũng không biết Tổng Thống Clinton đă tiếp ai ở đó. Vậy mà bây giờ, chẳng c̣n ǵ che đậy nữa. Qua màn h́nh, người dân có thể nh́n rơ mọi sinh hoạt diễn ra ở Pḥng Bầu Dục. Có lúc giống như cảnh một vườn trẻ, người lớn nói năng, khua chân múa tay trong một cuộc họp báo, bên cạnh trẻ con chơi đùa. Có lúc giống cảnh tranh căi hơn thua tại một ṣng bài, giữa hai vị nguyên thủ quốc gia, qua cuộc đối thoại gay gắt: — Anh có con bài nào đáng giá không? –Tôi không chơi bài! –Không chơi bài th́ nhà anh vác mặt đến đây làm ǵ? Đại loại là như thế!

 

Qua cảnh trên đây, dân coi TV chợt nhớ ra, đương kim Tổng Thống vốn là một chủ ṣng bài vĩ đại. Bảy chục năm trước, tại VN, Vua Bảo Đại đă trao vận mệnh Quốc Gia cho ông chủ ṣng bài Bảy Viễn, đi đến chấm dứt Nguyễn Triều. Đặc điểm của những tay tổ cờ bạc, một khi được những người ngây thơ hùn vốn để mong “làm giầu tắt”, thường chơi những nước bài rất bạo. V́ đó là tiền bá tánh, không phải tiền túi cùa ḿnh. Thắng, ḿnh hưởng trước. Thua, ḿnh sướng tay và thiên hạ trắng tay.

 

Năm 1955, Nhà Nguyễn diệt vong, do Vua Bảo Đại trao lá bài chủ cho chủ ṣng. Có “King” trong tay, Chú Bảy ra tối hậu thư, buộc đối phương nhượng bộ trong 48 giờ. Nhưng Nam VN đă thoát hiểm trong gang tấc, và sống thêm được 20 năm. Theo báo chí Mỹ hồi đó, là nhờ Phép Lạ của Chúa.

 

Bây giờ, Mỹ là một nước dân chủ; không ai có lá bài King; chủ quyền thuộc về toàn dân. Qua cuộc bầu cử năm ngoái, 77 triệu, 302 ngàn, 580 cử tri đă trao vận mệnh quốc gia, cùng vận mệnh ḿnh và con cháu ḿnh, vào tay một chủ ṣng bài vĩ đại, với hy vọng để làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại. Bây giờ, để thoát hiểm, Mỹ cũng cần một phép lạ. Xin Chúa ban Phước Lành cho Hoa Kỳ!

 

Nhớ lại biếm họa “Việt chịu nạn” 50 năm trước, người viết cũng muốn có một biếm họa nước Mỹ hôm nay, nhưng TUƯT đă đi rồi, mà ḿnh không biết vẽ. Đành phải nhờ phát minh mới của thời đại là AI vẽ hộ một Uncle Sam vấp ngă, theo điển tích “bộ quần áo mới của Hoàng đế.”

 

H́ hục một lúc, AI trả lời không thể vẽ theo lời yêu cầu.

 

Hỏi: Tại sao?

Đáp: Nếu không vẽ Uncle Sam mặc quần áo, th́ phải vẽ cả bộ phận sinh dục, nhưng làm như vậy là phạm tội khiêu dâm.

 

Hỏi: Tránh vẽ bộ phận sinh dục, được không?

Đáp: Không thể!

 

Hỏi: Tại sao?

Đáp: Tổng Thống đă kư pháp lệnh, quy định tất cả dân Mỹ chỉ có hai giới, nam hoặc nữ. Mỗi người phải có bộ phận sinh dục định h́nh rơ ràng, để khẳng định giới tính bẩm sinh. Ai không có, hoặc chỉnh sửa nhập nhằng, là trái luật. Có thể bị trục xuất.

 

Tóm lại, rồi đây, ngoài yêu cầu tŕnh thẻ căn cước, người dân của nước Mỹ đă vĩ đại trở lại, c̣n có thể bị yêu cầu khỏa thân, để khám xem đích thực là nam hay nữ.

 

Đó là lư do, dù đă yêu cầu sự giúp đỡ của AI, người viết vẫn không thể có h́nh Chú Sam bị đột quỵ trong t́nh trạng khoả thân.

 

III. Việt Mỹ cùng giải phóng!

 

Khi t́m hiểu về chuyện cũ và mới, giữa Việt Nam và Mỹ, người viết bỗng chú ư tới mấy sự việc khá đặc biệt:

Việt Nam xa Mỹ nửa ṿng địa cầu, và vốn có thành kiến cho rằng Việt Nam thua Mỹ về nhiều phương diện. Nhưng qua những ǵ đă được đề cập tới, có những sự việc cho thấy Việt Nam đă đi trước Mỹ khá xa. Chẳng hạn:

– Bảy chục năm trước, Vua Việt Nam đă tin tưởng, trao phó sứ mệnh cứu nước cho một chủ ṣng bài nổi tiếng. Bảy chục năm sau, dân Mỹ mới bắt chước điều này.

 

– Nửa thế kỷ trước, nhà cầm quyền Cộng Sản VN mừng chiến thắng “Giải Phóng Miền Nam” vào ngày 30 tháng 4, 1975. Nhờ biến cố này, hàng triệu người dân VN đă được giải phóng khỏi cuộc sống an cư lạc nghiệp, giải phóng khỏi sự nghiệp g̣ bó, giải phóng khỏi xí nghiệp, khỏi học đường để đi tù, hay tự do đi vùng kinh tế mới. Thậm chí, nhiều người đă được giải phóng khỏi mạng sống của ḿnh! Tại “trại cải tạo”, hay ngoài biển cả.

 

50 năm sau, bốn tuần trước “Ngày Giải Phóng” 30 tháng 4 của VN, tại Vườn Hồng Bạch Ốc, Tổng Thống Mỹ cũng chọn “Ngày Giải Phóng” của Mỹ, là ngày mùng 2 tháng 4:

“Thưa các công dân Hoa Kỳ, đây là Ngày Giải Phóng — đă chờ đợi từ lâu. Ngày 2 tháng 4, 2025 sẽ được nhớ măi như là ngày tái sinh của nền kỹ nghệ Hoa Kỳ, ngày định mệnh Hoa kỳ được tái thu hồi, và là ngày mà chúng ta bắt đầu làm cho nước Mỹ giầu có trở lại”*

 

Ngày Giải Phóng của Mỹ ra đời sau Ngày Giải Phóng của VN 50 năm. Ngày nào cũng có phần tốt, phần xấu. Phần tốt là những lời hứa chưa thấy, và có thể không bao giờ thấy. Phần xấu đă thể hiện tức th́. Ví dụ, chỉ vài ngày sau lời hứa “chúng ta bắt đầu làm cho nước Mỹ giầu có trở lại”, thị trường chứng khoán Mỹ đă bị xuống dốc, nghèo hơn vài ba ngàn tỉ!

 

Dù sao, những ai đă hoàn toàn tin tưởng vào khả năng lănh đạo của Chính Quyền Mỹ hiện nay, vẫn có thể hy vọng rằng, chi một thời gian ngắn nữa, Mỹ có thể đuổi kịp Việt Nam.

 

 

Đinh Từ Thức

 

* Nguyên văn lời tuyên bố cùa Tổng Thống Mỹ tại Vườn Hồng Bạch Ốc, ngày 2 tháng 4, 2025: “My fellow Americans, this is Liberation Day – waiting for a long time. April 2, 2025 will forever be remembered as the day American industry was reborn, the day America’s destiny was reclaimed, and the day that we began to make America wealthy again.”

 

 

 

Tin Tức - B́nh Luận     Vinh Danh QLVNCH     Audio Files     Tham Khảo     Văn Học Nghệ Thuật     Trang Chính