Petropolitics: Hoa Kỳ điều hành thế giới bằng Năng lượng?

 

Trần Lý

 

 

Trong loạt bài về Petropolitics, Trần Lý đã đưa ra một số nhận định về Chiến lược Toàn cầu của Hoa Kỳ sau Cuộc Cách mạng Fracking, cùng các diễn tiến tiếp tục xảy ra sau đó như Chiến Tranh Ukraine.. Chiến lược Năng lượng toàn cầu của Mỹ đang tiếp tục qua các Chiến thuật về Đất hiếm mà Hoa Kỳ đang tiến từng bước thực hiện (sau Lithium, Bình điện.. ), dự tính đến 2035, Hoa Kỳ sẽ điều hành Thế giới bằng.. năng lượng hay Hoa Kỳ sẽ trở thành một Đế quốc Năng lượng toàn cầu.

     

Tổng Thống Trump, ngay trong buổi lễ Tuyên thệ nhậm chức, tuyên bố: “Drill, baby, drill”; công bố Hoa Kỳ trong tình trạng ‘national energy emergency; và “American energy all over the world”…

 

 

Lời tuyên bố “American energy all over the world” cho thấy Hoa Kỳ đang thực hiện Chiến Lược Dầu khí toàn cầu, mở rộng thị thường bán dầu-khí đến nhiều quốc gia:

(Thị trường Dầu khí toàn cầu hiện vượt quá  con số 2 ngàn tỷ (trillions) USD)

 

BBC World Service (17 February 2025) có bản tóm lược:

• Ấn Độ và Hoa Kỳ thỏa thuận việc gia tăng cung cấp Dầu-Khí Mỹ cho thị trường Ấn. Trong cuộc thăm viếng Hoa Kỳ ngày 12 tháng 2, Thủ tướng Ấn Modi, xác nhận trong ’thỏa ước chung’:  Mỹ sẽ là Quốc gia cung cấp (hàng đầu) về dầu thô, sản phẩm hóa dầu  và khí đốt cho Ấn..

• Chỉ vài ngày sau khi Trump nhậm chức, Nam Hàn, một trong những quốc gia nhập cảng LNG hàng đầu của thế giới, cho biết sẽ gia tăng mua LNG của Mỹ để giảm sự thặng dư mậu dịch giữa Hàn và Mỹ, đồng thời để cải thiện an ninh của Nam Hàn về năng lượng, đang phải nhập cảng từ nhiều nguồn, kể cả Nga.

• Công ty năng lượng quan trọng Nhật JERA,.. cũng có kế hoạch dự trù mua thêm nhiều LNG của Mỹ..

• Tình hình Dầu-Khí trong Kế hoạch của  Hoa Kỳ hiện nay?

 

Để thực hiện kế hoạch cung cấp Dầu-khí Mỹ sang Nam Á ,Hoa Kỳ đang có những phương án dùng Petropolitics để tiến hành Geopolitics..

 

1- Khai thác Khí đốt Alaska

   

Geopolitical Monitor (February 6, 2025) ghi nhận sự  liên hệ giữa Chính sách Kinh tế (Tariff) của Trump với việc tái sinh  các Dự án LNG Alaska..

   

Theo tạp chí này: Dự án , đang bị trì hoãn,  Alaska LNG, vận chuyển khí đốt thiên nhiên từ khu vực giàu nguồn năng lượng tại Tiểu bang Alaska, và đưa ra thị trường toàn cầu, đã được ‘tái sinh’ qua một Hợp đồng ký kết giữa Alaska Gasline Development Corporation và Tổ hơp Glenfarne (Tổ hợp chuyên phát triển các Cơ cấu hạ tầng, có trụ sở tại NewYork). bên cạnh đó là một Sắc lệnh Hành pháp của Trump bãi bỏ các điều lệ bó buộc của LIên bang từng gây ngăn trở cho kế hoạch này. Các đe dọa áp dụng tariff lên các sản phẩm của Nhật và Nam Hàn, đã tạo một áp lực để các quốc gia này phải tích cực tham gia đầu tư vào phương án..

   

Dự án với chi phí dự trù 44 tỷ USD, liên quan đến việc xây cất một Hệ thống ống dẫn khí đốt dài 800 miles chuyển khí đốt từ Alaska’s North Slope đến một Cơ sở hóa lỏng, cũng tại Alaska..Khi hoạt động, cơ sở này sẽ có khả năng cung cấp 20 triệu tấn khí đốt hóa lỏng (LNG), mỗi năm và giao đến 2 khách hàng chính là Nhật và Nam Hàn (2 quốc gia này có sẵn những hạm đội chuyển vãn LNG ‘mạnh’ nhất thế giới). Dự án cũng sẽ tạo nhiều công việc, xây dựng các cấu trúc căn bản và gia tăng lợi tức dài hạn cho Tiểu bang Alaska

   

Ngoài vai trò kinh tế, Khí đốt Alaska còn nằm trong một chiến lược dùng Dầu Khí của Mỹ, để đạt được các mục tiêu chính trị geopolitics..Các nước Đồng minh của Mỹ tại Á châu luôn tìm cách giảm sự lệ thuộc vào khí đốt của Nga và Qatar..,  nhưng hiện chưa có phương thức ‘ hoàn toàn không dùng Khí đốt Nga’ do các yếu tố địa lý.. Khi LNG Alaska hoạt động, các nước Á châu đang phải nhập cảng Khí đốt Nga, sẽ có thêm sự lựa chọn tùy theo nhu cầu an ninh của họ.

   

Nam Hàn và Nhật, cả hai đều là những nước quan trọng nhập cảng Khí-đốt, đã phải duyệt xét lại vấn đề an ninh quốc gia ngay sau khi Nga xâm lăng Ukraine và dọa ‘khóa vòi khí đốt bán cho Âu châu, (nếu Âu châu không nhượng bộ trước các đòi hỏi ‘địa chính trị của Nga’).Tuy Nga thất bại, không thể khuất phục được Âu châu, nhưng Nhật và Hàn.. không còn tin vào việc cung ứng Dầu-Khí của Nga..

   

Nhật, tuy liên hệ với Nga trong kế hoạch khai thác Khí đốt của Nga tại mỏ Sakhalin-2, và nhận khoảng 9% nhu cầu khí đốt từ Nga, nhưng nay đã quyết định chuyển trục và nối kết với Dầu-khí Mỹ, đặc biệt khi Alaska LNG thành hiện thực..

     

Nam Hàn, tự nguyện giảm nhập LNG từ Nga (LNG không nằm trong danh sách cấm vận của Mỹ đối với Khí đốt Nga ), và chuyển sang LNG nhập từ Úc, Qatar, Mỹ đồng thời nhập thêm một số lượng phụ từ Malaysia và Oman...

• Những ‘vấn đề’ tồn tại của Alaska LNG

   

Các cố gắng khai thác Khí đốt Alaska thật sự khởi đầu bằng kế hoạch Đường ống Trans-Alaska Pipeline System (TAPS) đề ra từ năm 1977, tuy nhiên việc thực hành thường gặp các trở ngại do biến động về giá cả, môi sinh.. và cả lợi tức đầu tư..

 

   

Các chương trình phục hồi hoạt động đã được Trump đề ra tử Nhiệm kỳ 1 (2017). Khi Hoa Kỳ đã có ‘viễn kiến’ xuất cảng Khí đốt sang Á châu..nhưng qua nhiệm kỳ của Biden thì chính sách môi sinh của Đảng Dân chủ đã làm ngưng trệ mọi kế hoạch phát triển..

 

TT Trump, khởi đầu nhiệm kỳ mới, đã quyết tâm thực hiện Chiến lược, đưa khí đốt Mỹ sang Á châu (bao vây Dầu-khí Nga,) không chỉ bằng một loạt các sắc lệnh hành pháp:

• Tăng nhanh phát triển tài nguyên

• Thúc đẩy việc rút thời gian cấp giáp phép, khuyến khích mọi kế hoạch đầu tư.

• Bãi bỏ các luật lệ không cần thiết

• Đơn giản các thủ tục đầu tư và khai thác Dầu-Khí..

 

Trump còn có những vận động ngoại giao, kéo các Đồng Minh thân thiện nhất như Nhật và Hàn, cùng đầu tư để khai thác, bảo đảm thị trường tiêu thụ cho Khí đốt Alaska, đồng thời mở rộng thêm thị trường bán LNG Mỹ đến Ấn Độ, Philippines, Thái Lan và cả Việt Nam..( không kể Taiwan đang là một khách hàng trung thành với LNG Mỹ).

Advertisement

   

TT Trump cùng Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Burghim đã có những cuộc hội đàm riêng với Thủ Tướng Nhật Shigeru Ishiba, thảo luận về hợp tác Nhật-Mỹ, khai thác Khí đốt Alaska, cùng kế hoạch Nhật góp phần vào dự án 44 tỷ USD này… Dự án vẫn được giữ trong vòng bí mật, chưa có chi tiết nào được chính thức công bố,,

   

Kế hoạch của Trump, khi thành hình, theo Kenneth Weinstein, chuyên viên tại Viện Hudson Institute sẽ  “vẽ lại bản đồ . năng lượng ‘ của khu vực Nam Á, dưới sự điều hành của Hoa Kỳ..

 

Theo tin Reuters, ngày 20 tháng 3, Công Ty Quốc doanh năng lượng Taiwan, CPC Corp đã ký thỏa ước hợp tác đầu tư vào Alaska LNG (với Alaska Gasline Development Corp), và sẽ mua Khí đốt từ Alaska như nguồn cung cấp năng lượng chính cho Taiwan.

 

     

Dự án gồm:

• Đường ống dài 807 miles, đường kính ống dẫn 42-inch; Khởi điểm tại Prudhoe Bay (Alaska’s North Slope);chấm dứt tại Valdez. (Thương cảng duy nhất tại Bắc Mỹ vùng Arctic, không bị đóng đá vào mùa Đông).

• Nhiều điểm nối chia nhánh giúp phân phối khí  đốt đến toàn Tiểu bang Alaska.

• Nhiều trạm bơm dọc theo đường ống.

• Nhà máy Hóa lỏng được xây dựng tại Nikiski, và từ đây sẽ được xuất cảng bằng các tàu chuyên biệt LNG đi Á châu..

   

Trong số 119.8 tỷ mét khốt LNG  Mỹ xuất cảng năm 2024, hơn ⅓  sang các quốc gia Á châu..

 

LNG Mỹ hiện được chuyên chở sang Nhật, Hàn và Taiwan từ các Cơ sở tại Vịnh Mexico, sau đó qua Kênh đào Panama, hoạch có khi phải đi thật xa, vòng Phi châu và Ấn độ dương (xem dưới)  Hoa Kỳ chưa có các Cơ sở xuất cảng  LNG  bên bờ biển Phía Tây, Dự án duy nhất sắp hoạt động là Dự án Sempra’s Costa Azul (do Mỹ đầu tư) tại Mexico (xem phần dưới)

 

2- Dầu khí Canada.. qua đường ống Mỹ..

 

Xin đọc phần này qua bài:

    Petropolitics: Liên hệ Dầu khí Mỹ và Canada:

 

 

LNG Alaska không chỉ đơn thuần là một kế hoạch phát triển kinh tế Alaska và xuất cảng khí đốt sang thị trường Á châu, nhưng vê Geopolitics là kế hoạch ‘nắm chặt’ các Đồng minh của Mỹ tại Nam Á và còn là một Chiến Lược ‘kết nối’  chặt thêm lệ thuộc kinh tế Dầu-khí của Canada với Mỹ! khi LNG Alaska nối kết với Khí đốt Canada!

 

 

LNG Alaska còn là một ‘cú giò lái ‘ của Chiến lược Dầu Khí Mỹ, đối phó với Khí đốt Canada! (Nhật đang có thỏa ước tạm mua Khí đốt của Alberta (Canada), LNG Canada Development Inc, đang có kế hoạch xuất cảng Khí đốt từ Alberta, và từ BC, với việc xây dựng một cơ sở hóa lỏng lại Kitimat (British Columbia); Kế hoạch này là ‘đầu tư cộng tác’ giữa Shell, Petronas, PetroChina, Mitsubishi)..nhưng đang gặp sự ‘cạnh tranh trực tiếp của LNG Alaska..)

 

Canada đang có đường ống dẫn khí đốt ‘địa phương’ dài khoảng 670km tử Mỏ khí đốt Dawson Creek đến Kitimat, có khả năng chuyển vận 2.1 tỷ mét khối khí/ngày) Đường ống đã hoàn tất vào 2025, nhưng chưa hoạt động đủ công suất do còn phải xây dựng tiếp các trạm bơm trung chuyển. Ngoài ra Cơ sở hóa lỏng cũng chưa hoàn thành.

 

   

LNG Alaska đã có sẵn những ‘phương án’ kết nối với Khí đốt Canada và trong tương lai 2030, Khí đốt Canada sẽ có thể được chuyển sang Mỹ và rồi sau đó qua  các Cơ sở hóa lỏng bên bờ Thái Bình Dương.. theo đúng đường lối Petropolitics của Mỹ?

 

 

3- Tiếp tục  cạnh tranh với Dầu-khí Nga?

   

Chiến lược ‘Đế quốc năng lượng’ của Mỹ vẫn tiếp tục.. bao vây kinh tế Dầu khí Nga, sau khi đẩy được Khí-đốt Nga ra khỏi Âu châu!

   

Reuters (13 tháng 3) có bản ghi nhận sự ‘suy sụp’ của Công Ty Quốc doanh Dầu Khí Nga Gazprom..Lâu đài trụ sở của Gazprom tại Saint Petersburg, sau 11 năm, tỏa sáng .. nay đã chìm trong bóng tối, từ con số  hàng trăm (+600 ) nhân viên nay chỉ còn vài chục (15?) Gazprom, thiệt hại hàng trăm tỷ USD, sau khi Putin xâm lăng Nga, hiện đang rao bán Trụ sở.. không người mua!

   

Trước viễn ảnh không còn khách ngoại quốc mua Khí đốt, Gazprom quay về thị trường nội địa, cung cấp khí đốt cho các nhà dân thường trong nội địa Nga.

   

Gazprom sa thải trên 1500 nhân viên toàn quốc và ‘tìm’ mọi cách, để ‘mời’ Âu châu mua Khí đốt với giá rẻ, nhưng EU không .. ‘mặn mà’ . Tuy EU vẫn tiếp tục mua một số lượng giới hạn LNG từ Nga (không bị ảnh hưởng về cấm vận), nhưng lại mua từ Công ty Khí đốt Novatek, Yamal LNG, một công ty Nga khác, (cạnh tranh với Gazprom). Khí đốt LNG Mỹ đã thay thế Khí đốt Nga tại Âu châu với số lượng tăng gấp 3 lần so với 2021.. EU cũng dự trù sẽ chấm dứt các giao dịch Khí-đốt với Nga vào 2027.

                     

Năm 2023, Gazprom thua lỗ  đến 7 tỷ USD!

   

Các nhà đầu tư Nga, thân cận với Putin, mong hồi phục Khí đốt Nga bằng cách vận động với Mỹ (!) để đầu tự 22 tỷ USD vào việc phục hồi Đường ống North Stream 2 ,với hy vọng ‘bán’ trở lại được khí đốt cho Đức?, nhưng Chính phủ Đức đã thẳng thừng từ chối việc ‘quay lại tùy thuộc vào Khí đốt Nga’

   

Gazprom hiện chỉ còn chiếm 7% thị trường Khí đốt EU, so với 40%, trước ngày Nga bị cấm vận!..Vốn đầu tư của Gazprom tại Âu chân  từ 330.9 tỷ USD năm 2007, nay  còn khoảng 40 tỷ USD..

   

Sau khi mát thị trường Âu châu , hy vọng duy nhất của Nga, theo Putin là .. thị trường Tàu?  Hiện nay Nga chỉ có một con đường duy nhất để vận chuyển Khí đốt sang Tàu là  Power of Siberia pipelines, chuyển được 38 bcm/năm.

   

Một đường ống khác nhỏ hơn , công suất 10 bcm đang được xây dựng để chuyển khí đốt từ Sakhalin đến Tàu, dự trù sẽ khởi sự  hoạt động vào 2027..

   

Kế hoạch nhiều tham vọng lớn là đường ống Power of Siberia 2, công suát 50 bcm (dự trù cung cấp được khoảng 10% nhu cầu khí đốt của Tàu, nhưng còn rất lâu để thực hiện được vì những lý do kỹ thuật và chính trị (vẫn bị Mỹ cấm vận về kỹ thuật), và Tàu có vẻ không ‘muốn ‘ cùng đầu tư?

   

Các nhà chiến lược đầu tư dự đoán đến 2030, lợi tức do xuất cảng Khí đốt của Nga có thể giảm đến 60-80% so với 2022!

 

 

• Con đường chuyển vận LNG Mỹ hiện nay:

 

 

• Từ các Cơ sở hóa lóng Texas chở LNG qua kênh đào Panama  đến Nhật mất khoảng 27 ngày và nếu Kênh đóng cửa, sẽ mất thêm 1 tháng nếu vòng xuống Nam Cực!

• Tử LNG Alaska sang Nhật chỉ mất 8 ngày..

• Mexico trong Kế hoạch LNG toàn cầu của Mỹ:

   

Ngoài Kế hoạch LNG Alaska, Các nhà đầu tư chiến lược Petropolitics cũng đang tiến hành ‘âm thầm’ Chương trình xây dựng các Cơ sở Hóa lỏng Khí đốt tại các vùng ven biển Thái bình Dương của Mexico, dùng khí đốt Mỹ (và Canada) chuyển từ Texas và New Mexico  sang Á châu  (không qua Kênh Panama)

   

Cơ sở sẵn sàng để hoạt động trong 2025 là Costa Azul Project tại Baja Mexico. LNG tại đây chở sang Nhật sẽ rút ngắn được 11 ngày, tiết kiệm được chi phí chuyển vận.

     

Sau Costa Azul còn có 4 cơ sở hóa lỏng khác đang được dự trù phát triển..

 

     

Kế hoạch ‘toàn cầu hóa’ thống trị năng lượng thế giới của Tư bản dầu khí Mỹ đang.. thành hình..

                                                                       

 

Trần Lý

3-2025